"Umjesto da podržava rad nevladinih organizacija osoba s invaliditetom u skladu s obavezama, na koje ukazuju Evropska komisija i Komitet UN o pravima osoba s invaliditetom, Ministarstvo rada i socijalnog staranja nesprovođenjem politika i odluka iz svoje nadležnosti nanosi direktnu finansijsku i programsku štetu radu organizacija OSI, odnosno indirektno samim osobama s invaliditetom, kao krajnjim korisnicima usluga.", saopštili su iz Udruženja mladih sa hendikepom Crne Gore i Saveza slijepih Crne Gore, u zajedničkom reagovanju.
Kako navode iz ove dvije NVO, od Zakonom o nevladinim organizacijama raspoloživih ukupno 0,5 % budžeta za projekte i programe nevladinih organizacija u kalendarskoj 2018. jedino nije isplaćen iznos po Odluci o raspodjeli finansijskih sredstava za projekte koji doprinose razvoju usluga podrške za život u zajednici, koju je donijelo Ministarstvo rada i socijalnog staranja 22. novembra 2018[1]. ali u skladu s istom nije potpisalo ugovore s nevladinim organizacijama, i samim tim im nije isplatilo sredstva do kraja kalendarske i budžetske godine.
Oni podsjećaju na činjenicu da se 0,1% ukupnog budžeta građana opredjeljuje za projekte i programe koji za cilj imaju zaštitu prava lica sa invaliditetom. U skladu s tim, po Odluci o utvrđivanju prioritetnih oblasti od javnog interesa i visine sredstava za finansiranje projekata i programa nevladinih organizacija u 2018. koju je Vlada usvojila prošle godine, ovaj iznos raspoređen je na pozicijama tri ministarstva, i to:
- Ministarstvo za ljudska i manjinska prava - 51,67%,
- Ministarstvo rada i socijalnog staranja - 44,83% i
- Ministarstvo saobraćaja i pomorstva - 3,50%.
Međutim, kako navode, osim što je Ministarstvo rada i socijalnog staranja, suprotno Zakonu o nevladinim organizacijama, javnim konkursom, postavilo uslov kojim se od organizacija traži posjedovanje licence za obavljanje djelatnosti, nepotpisivanjem ugovora, nakon donošenja Odluke i vraćanjem sredstava u budžet, nanijelo je štetu samim osobama s invaliditetom i samim tim prouzrokovalo dalju institucionalizaciju i nedostatak podrške za život u zajednici. Licenca je tražena od svih nevladinih organizacija, iako većina ili čak sve organizacije čiji su projekti odobreni nije predviđala sprovođenje usluga u zajednici za koje je Ministarstvo predviđelo standarde. Takođe, licenca je tražena, uprkos činjenici da nije u pitanju redovno finansiranje NVO iz budžeta, kao pružalaca usluga, već se odnosi na projekte koji za cilj imaju rješavanje problema, odnosno pružanje alternativnih usluga koje država nije uredila sistemski, a da se pritom ne mali broj ustanova socijalne i dječje zaštite finansira direktno iz budžeta građana, uprkos tome što još uvijek ne posjeduju navedenu licencu.
Dodatno, napominju oni, sve NVO kojima je i bila kompletna dokumentacija su ujedno u izjavama navele da li projekat zahtijeva posjedovanje licence ili ne, i ukoliko posjeduje da će ući u proces licenciranja ukoliko projekat bude odobren. Stavom da, ipak, moraju posjedovati licencu iako im nije potrebna za sprovođenje projekta Ministarstvo samo pokazuje osnovno nerazumijanje suštine i načina funkcionisanja NVO.
Dalje se u saopštenju navodi da zahtjevom za posjedovanje licence država pokušava dodatno usloviti NVO i odrediti im djelovanje, odnosno usloviti finansijsku podršku, ali i usmjeriti programski rad. Na taj način, NVO preuzimaju ulogu javnih ustanova, a zamjenom uloga s Vladom, osim što postaju servis građana, postaju i servis Vlade jer „preuzimaju njen mandat“. S druge strane, Vlada se oslobađa odgovornosti, ali istovremeno odlučuje da li će, kada, i u kom iznosu finansijski podržati rad (i koje) NVO što će zavisiti od toga da li je vladanje NVO „loše“, ili „poželjno i pohvalno“ za Vladu.
Ovakva odluka ozbiljno podriva navodni odnos saradnje Vlade prema NVO, koji, još jednom se pokazuje očiglednim, samo služi kao paravan i pokriće pred javnošću i međunarodnom zajednicom.
Na ovaj način u budžet je vraćen iznos od 381.054,00€ čime Ministarstvo rada i socijalnog staranja krši više zakona i obaveza, zaključuju oni. Na kraju iz UMHCG i Saveza su izrazili interesovanje o tome ko će za navedenu situaciju preuzeti odgovornost, i da li će biti sankcionisan, ili pohvaljen jer je uštedio značajan iznos sredstava u budžetu?
Saopštenje: Udruženja mladih sa hendikepo Crne Gore i Saveza slijepih Crne Gore