Brisel, 3. decembar – Povodom Svjetskog dana osoba s invaliditetom, Evropska mreža za samostalni život (European Network on Independent Living – ENIL) poziva vlade da prestanu s odlaganjem deinstitucionalizacije i da počnu da obezbjeđuju mogućnosti za samostalni život i uključenost u zajednicu za sve osobe s invaliditetom kao prioritet. Javne finansije, posebno one koje dolaze iz Evropske unije, moraju se koristiti za podršku personalnoj asistenciji, pristupačnom stanovanju, podršci u porodici i opštim uslugama za sve – ne za dalju segragaciju Evropljana s invaliditetom.
Pandemija COVID-19 daje nam još jedan dokaz zašto institucije bilo kakvog naziva i veličine nijesu pogodne da u njima stanuju ljudi. Ukupno 83% ispitanika u istraživanju Monitoring prava osoba s invaliditetom tokom COVID-19 (COVID-19 Disability Rights Monitor) navodi da vlade nijesu preuduzele nikakve ili samo ograničene mjere da zaštite živote, zdravlje i bezbjednost osoba s invaliditetom u institucijama. Skoro 70% osoba navodi da su bile izolovane u institucijama, bilo im je zabranjeno da ih napuste, a skoro 84% nije moglo da prima posjete mjesecima. Stopa smrtnosti u institucijama iznosila je od 19 do 72 procenta od ukupnog broja smrtnih ishoda COVID-19.
ENIL-ovo prvo Istraživanje o samostalnom životu pokazuje da, iako 17 zemalja u Evropi (od 42) ima strategiju deinstutcionalizacije, u osam se ona od strane osoba s invaliditetom smatra neadekvatnom, dok njih šest treba unapređenje. U ukupno 22 zemlje, osobe s invaliditetom su upoznate s tim da se sredstva iz evropskih fondova koriste za renoviranje ili izgradnju novih institucija ili izolovanih usluga.
Dok nam govore da za promjene treba vremena, za mnoge osobe s invaldiitetom situacija se mijenja na gore.
Iz ovog razloga je ENIL udružio snage s poslanicima Evropskog parlamenta iz Portugala, Marizom Matijas (Marisa Matias) i Žozeom Guzmaom (José Gusmão) da bi podstakao Evropsku komisiju da počne da ispunjava svoje obaveze iz Konvencije UN o pravima osoba s invaliditetom, da zabrani i kazni ulaganje u izolovana okruženja. Animirani video na engleskom i portugalskom lako razumljivom jeziku objašnjava zašto je smještanje osoba s invaliditetom u bilo kakvu instituciju, veliku ili malu, kršenje ljudskih prava. Naš cilj je da podstaknemo bolji monitoring i nadzor nad projektima finansiranim iz EU fondova, od strane organizacija osoba s invaliditetom, NVO, ali i opšte javnosti.
Hajde da ovaj dan proslavimo tako što ćemo poručiti vladama: vrijeme je! Uticaj pandemije na OSI, nedavno uspostavljena radna grupa za deinstitucionalizaciju pri Komitetu UN o pravima OSI i ponovni fokus na institucije kao smrtne zamke, daju nam jedinstvenu šansu za globalnu akciju prema samostalnom životu za sve. Hajde da radimo zajedno i iskoristimo je!
Izvor: Evropska mreža za samostalni život
Prevod s engleskog: Anđela Radovanović