Osobe s invaliditetom trebaju koristiti mehanizme za zaštitu od diskriminacije u oblasti javnog saobraćaja i na taj način preduzimati dio odgovornosti zbog neadekvatne situacije u praksi, poručeno je na javnoj debati održanoj u Bijelom Polju u organizaciji Udruženja mladih sa hendikepom Crne Gore.

„Državni organi, organi lokalne samouprave i druga pravna lica moraju sprovoditi mjere i propise za osttvarivanje prava osoba s invvaliditetom“, istakao je Milenko Vojičić, predsjednik Skkupštine Udruženja.

Pored nadležnosti ovih institucija posebno je važna uloga saobraćajne policije, komunalne inspekcije i komunalne policije u segmentu poštovanja propisa, odnosno prava osoba s invaliditetom u praksi, te sprečavanja kršenja njihovih prava i sankcionisanja onih kojih ih nemarom, neznanjem ili iz drugih razloga krše.

„U Bijelom Polju ne postoji javni saobraćaj, a usluge prevoza pruža jedino par privatnika zbog čega ja  već 15 godina ne korstim sredstva javnog prevoza.

Zbog istog razloga ne koristim javne pješačke površine već sam primoran ići ulicom. Time vjerovatno i sam krišim propise, ali nemam drugog izbora.“, iistakao je Samir Guberinić izvršni direktor Udruženja za podršku osoba s invaliditetom Bijelo Polje.

Jedino vozilo s hidrauličnom platformom na teritoriji opštine je ono u vlasniištvu Dnevnog centra Tisa, koje ova ustanova koristi za sopstvene potrebe. Guberinić je naglasio da namjerno neće govoriti o akcioniim planovima, odlukama i drugim aktima već o iskustvu i životnim situacijama.

„Od 401 parking mjesta na teritoriji opštine Bijelo Polje 13 njih je namijenjeno za osobe s invaliditetom, što znaći da nam nedostaje još sedam parking mjesta koje bismo trebbali obilježiti“, navela je Lidija Bugarin, samostalna savjetnica za saobraćaj u Sekretarijatu za komunalno-stambene poslove i saobraćaj.

U opštini Bijelo Polje sve osobe s invaliditetom i članovi njihovih porodica koje imaju znak pristupačnosti na autu imaju besplatan parking na osnovu kartice za parking.

Parking servis, komunalna policija i komunalna inspekcija trebaju bliže sarađivati kako bi sprovodila kontrola i nadzor nad koriršćenjem parking prostora i površina i spriječile sve zloupotrebe.

U diskusijama su učesnici govorili o radu Parking servisa, nepristupačnnosti prostorija centra bezbjednosti, te kršenju propisa prilikom izgradnje i rekonstrukcije postojećih javnih površina i prostora.

Miloš Bulatović, načelnik Centra bezbjednosti Bijelo Polje uz kritičko osvrtanje na trenutnu situaciju u pogledu insfrastukture je naveo otvorenot za saradnju i prijave osoba s invaliditetom i naglasio da se pitanje pristupačnosti prostorija CB mora rješavati. 

Miloš Kljajević, iz Sekretarijata za lokalnu samoupravu informisao je o usvajanju propisa na lokalnom nivou, posebno ističući Akcioni plan za prioritetno prilagođavanje objekata u javnoj upotrebi osobama s invaliditetom, te Akcionog plana za prilagođavanje jfizičkog okruženja i Akcionog plana za zaštitu od diskriminacije lica sa invaliditetom i promociju jednakosti.

Nakon javne debate učesnici su imali kratku simulaciju prepreka s kojima se suoačvaju osobe s invaliditetom, posebno korisnici pomagala prilikom kretanja. U okviru simulacije organizovana je šetnja od hotela Franca, pored parka, do marketa Franca u ulici koja je u fazi rekonstrukcije. 

Regulativa:

Oblast pristupačnosti  javnog saobraćaja definisana je kroz više propisa od Zakona o zabrani diskiriminacije lica sa invaliditetom Zakona o prevozu u drumskom saobraćaju, Zakona o bezbjednosti saobraćaja na putevima, do Zakona o planiranju i izgradnji i Pravilnika o bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata u javnoj upotrebi za pristup i kretanje lica smanjene pookretljivosti i lica sa invaliditetom, koji propisuje obavezne elemente pristupačnosti javnog saobraćaja (parking mjesto, stajalište,, peron, javne pješačke površine, semafor, pješački prelaz i raskrsnicu)

S druge strane, Konvencija UN o pravima osoba sa invaliditetom propisuje obaveze država članica, a pristupačnost definiše i kao posebno pravo i načelo kojim se država mora rukovoditi prilikom planiranja i definisanja politika.

Zaključeno je da neki propisi predstavljaju pravne barijere za ostvarivanje prava osoba s invaliditetom u oblasti javnog saobraćaja, kao što su Zakon o prevozu u drumskom saobraćaju i Pravilnik o označavanju mjesta za parkiranje vozila lica sa invaliditetom i izgledu znaka pristupačnosti kojima se obilježavaju vozila lica sa invaliditetom

Javna debata je organizovana u okviru projekta Ovo su (i) naša mjesta! koji Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore sprovodi uz podršku Ministarstva saobraćaja i pomorstva. 

Pripremila: Marina Vujačić