Međunarodni dan za skretanje pažnje na Daun sindrom (DS) je 21. mart.
Ovaj dan Ujedinjene nacije obilježavaju od 2012.
Pada na 21. dan trećeg mjeseca u godini kako bi ukazao na jedinstvenost triplikacije (trizomija) 21. hromozoma koji izaziva Daun sindrom, objašnjavaju organizatori.
Ovogodišnja tema je Okončanje stereotipa.
Njen cilj je borba protiv postojećih ideja o ljudima sa Daun sindromom, kakvi bi mogli da budu ili šta bi mogli da rade.
Šta je Daun sindrom?
Daun sindrom znači da je osoba rođena sa dodatnim hromozomom.
Ovo genetsko stanje obično utiče na nečije sposobnosti učenja i fizička obelježja.
To nije bolest, oboljenje ili stanje kojim neko može da se zarazi.
Daun sindrom se dešava prirodno i nema poznati uzrok.
Ljudi rođeni sa njim obično dobiju slučajno hromozom viška, zbog promjene u spermatozoidu ili jajnoj ćeliji prije rođenja.
Zastupljen je u svim djelovima planete i za posljedicu često ima promjenljive efekte na stilove učenja, fizičke karakteristike i zdravlje, kažu iz UN-a.
Na svakih 800 beba biće jedna sa ovim stanjem, prema organizatorima Svjetskog dana ljudi sa Daun sindromom.
Postoje tri tipa: trizomija 21 (koji je i najčešći tip – gde postoje tri kopije 21. hromozoma), translokacija i mozaicizam.
Sindrom je dobio ime po doktoru Džonu Lengdonu Daunu, koji je ga je prvi kategorisao.
Pet znakova Daun sindroma
U fizičke znake spadaju
Spljošteno lice, naročito koren nosa
Oči oblika badema iskošene nagore
Kratak vrat
Jedna linija na dlanu
Niža visina kod djece i odraslih
Da li Daun sindrom može da se liječi?
Ovaj sindrom ne može da se liječi.
Može da se ukaže pomoć na osnovu fizičkih i intelektualnih potreba, snage i ograničenja svake osobe.
Odgovarajući pristup zdravstvenoj njezi, programi rane intervencije i inkluzivno obrazovanje, kao i odgovarajuće istraživanje, ključni su za rast i razvoj pojedinca, kažu iz UN-a.
Kvalitet života ljudi sa Daun sindromom može da se unaprijedi zadovoljavanjem njihovih zdravstvenih potreba, dodaju.
U to mogu da spadaju redovni pregledi kod medicinskih radnika da bi se pratilo mentalno i fizičko stanje i pružile pravovremene intervencije kao što su fizioterapija, okupaciona terapija, govorna terapija, savetovanje ili specijalno obrazovanje, objašnjavaju stručnjaci.
Ovo pospešuje njihovo učešće u društvu i ispunjenje njihovog ličnog potencijala.
Mnogi od njih uspjevaju da žive kvalitetno, odlaze u redovne škole i na posao, a neki od njih se vjenčaju i žive samostalno.
Pojedini uspjevaju da obezbjede istaknute poslove, kao što je Mar Galseran u Španiji, koja je izabrana poslanica regionalne skupštine Valensije na istoku zemlje.
Vjeruje se da je prva osoba sa ovim stanjem koja je ušla u neki evropski regionalni ili nacionalni parlament.
Tu je i Eli Goldstin, koja je ušla u istoriju kao prvi model sa Daun sindromom na naslovnici časopisa Vog, iako su ljekari tvrdili da nikad neće moći da prohoda ili progovori zbog toga što ima sindrom.
Hajdi Krauter je britanska aktivistkinja za osobe sa invaliditetom koja ima Daun sindrom i osporava zakonodavstvo omogućujući fetusima sa ovim stanjem da budu abortirani sve do pred samo rođenje.
Ona je vlastiti slučaj uspjela da dovede na Evropski sud za ljudska prava.
Tvrdi da su postojeća pravila diskriminatorska.
Izvor: Medical
Pripremila: Dajana Vuković